टोक्यो : जपान सरकार (Government of Japan) नोकरदार (employee) लोकांच्या संदर्भात मोठा निर्णय घेण्याच्या तयारीत आहे. जपान सरकार आता चार दिवसांच्या कामकाजाच्या आठवड्याच्या योजनेला चालना देत आहे. मजुरांची कमतरता दूर करणे, हा यामागचा उद्देश आहे.
जपानमध्ये दरवर्षी किमान 50 लोक जास्त कामामुळं आपला जीव गमावतात. पण आता हळूहळू परिस्थिती बदलत आहे. जपानी सरकार आता चार दिवसांच्या कामकाजाच्या आठवड्याच्या योजनेला चालना देत आहे. जपान सरकारने 2021 मध्ये प्रथम चार दिवसांच्या कामकाजाच्या आठवड्याचे समर्थन केले होते. परंतू ही कल्पना हळूहळू लोकप्रिय होत आहे. जपानच्या आरोग्य, श्रम आणि कल्याण मंत्रालयाच्या मते, देशातील फक्त 8 टक्के कंपन्या त्यांच्या कर्मचाऱ्यांना आठवड्यातून तीन किंवा अधिक दिवस सुट्टी देतात, तर 7 टक्के कंपन्या फक्त एक दिवस सुट्टी देतात. जी कायदेशीररित्या अनिवार्य आहे.
चार दिवसांचा आठवडा हा उपक्रम पुढे नेण्यासाठी, विशेषत: लहान आणि मध्यम आकाराच्या व्यवसायांसाठी, सरकारने "कार्यशैली सुधारणा" मोहीम सुरू केली आहे. या मोहिमेअंतर्गत, कामाचे तास कमी करण्याबरोबरच, लवचिक कामाच्या वेळेची मर्यादा आणि ओव्हरटाइम, वार्षिक सुट्टीचा प्रचार केला जात आहे. मोफत सल्ला, आर्थिक मदत आणि यशोगाथांद्वारे सरकार कंपन्यांना हा उपक्रम स्वीकारण्यास प्रवृत्त करत आहे.
मात्र, या उपक्रमाला म्हणावा तसा प्रतिसाद मिळाला नाही. आतापर्यंत केवळ तीन कंपन्यांनी यासंदर्भात सरकारकडून सल्ला घेतला आहे. Panasonic Holdings Corp च्या 63,000 कर्मचाऱ्यांपैकी केवळ 150 कर्मचारी चार दिवसांच्या कामकाजाच्या आठवड्याचा पर्याय निवडू शकले आहेत.
जपानमधील वर्क-लाइफ बॅलन्सला प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारचे हे पाऊल एक मोठा बदल दर्शवते. जपानमध्ये, कामाच्या आवडीने देशाच्या आर्थिक वाढीमध्ये मोठी भूमिका बजावली आहे. कर्मचाऱ्यांवर त्यांच्या कंपनीशी एकनिष्ठ राहण्यासाठी आणि त्याग करण्यासाठी खूप सामाजिक दबाव आहे. जरी 85 टक्के नियोक्ते दर आठवड्याला दोन दिवस सुट्टी देतात आणि ओव्हरटाईमवर कायदेशीर मर्यादा आहेत. 
अलीकडील सरकारी अहवालात असे नमूद केले आहे की दरवर्षी अंदाजे 54 लोक जास्त कामामुळे मरतात. यातील बहुतेक लोक हे हृदयविकाराचा झटका किंवा स्ट्रोकमुळे जातात. जपानची कार्यसंस्कृती बऱ्याचदा कंपन्यांमधील मजबूत निष्ठा आणि सामूहिकतेशी संबंधित असते. परंतु, या विचारसरणीत बदल करणे आवश्यक मानले जात आहे. कारण, भविष्यातही एक स्थिर कर्मचारीवर्ग कायम राहील. जपानमध्ये जन्मदर कमी होत आहे. कार्यरत वयाची लोकसंख्या 2065 पर्यंत 74 दशलक्ष वरून 45 दशलक्ष पर्यंत घसरण्याची अपेक्षा आहे, ज्याचे एक कारण देशाची नोकरी-केंद्रित संस्कृती असल्याचे मानले जाते.
चार दिवसांच्या आठवड्यामुळं ज्या कामगारांना लवचिकता आवश्यक आहे, जसे की मुलांचे संगोपन करणारे, वृद्धांची काळजी घेणारे किंवा सेवानिवृत्तीनंतर अतिरिक्त उत्पन्न शोधणारे कामगारांसाठी ते उपयुक्त ठरू शकते. अकिको योकोहामा, टोकियोमधील एका छोट्या टेक कंपनीत कर्मचारी आहे, ज्यांनी चार दिवसांचा कामकाजाचा आठवडा स्वीकारला आहे. त्या बुधवार, शनिवार आणि रविवारी सुट्टी घेतात. ज्यामुळे तिला तिच्या वैयक्तिक कामासाठी वेळ मिळतो. 
दरम्यान, काही समीक्षकांचे म्हणणे आहे की चार दिवसांच्या कामाच्या वेळापत्रकामुळे कामगार कमी पगारात समान प्रमाणात काम करतात. तरीही कार्यसंस्कृतीत बदल होण्याची चिन्हे आहेत. गॅलपच्या वार्षिक सर्वेक्षणानुसार, जपानमधील केवळ 6 टक्के कर्मचारी त्यांच्या कामाबद्दल उत्साही आहेत, तर जागतिक सरासरी 23टक्के आहे. दरम्यान, कामाच्या ठिकाणी वैयक्तिक गरजांची काळजी घेणे महत्वाचे आहे. जे सहसा जपानच्या सामूहिक संस्कृतीशी विसंगत असते. जपानमध्ये असे मानले जायचे की तुम्ही खूप तास काम केले आणि ओव्हरटाईम मोकळा केला तरच तुम्ही शांत होता. पण अशा आयुष्यात तुम्ही तुमचे स्वप्न जगू शकत नाही.